5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 76-77-78-79-80-81 Cevapları SDR Dikey Yayıncılık

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Maddenin Hal Değişimi Cevapları Sayfa 76, 77, 78, 79, 80, 81

Maddenin Hal Değişimi Cevapları

5. Sınıf Fen Bilimleri Dikey Yayıncılık Sayfa 76-77-78-79-80-81

Soru : Bir meyve suyuna atılan buzların erimesini ve sıcak bir çayın üstünde tüten buharı seyrettiniz mi?

Cevap:
Evet seyrettim. Maddenin sıcaklıkta hal değişiminden kaynaklanmaktadır.

Etkinlik 1

ERIME VE BUHARLAŞMANIN NEDENINI KEŞFEDIYORUM

Hangi Malzemeler Gerekli?
• Beherglas (1 000 mL) • Buz
• Beherglas (250 mL) • Kibrit
• İspirto ocağı • Kolonya
• Sacayak ve tel kafes • Termometre

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayıncılık Sayfa 77 Cevapları

Etkinlik Nasıl Yapılacak?

Sınıf mevcuduna ve malzeme durumuna göre gruplar oluşturalım. Aşağıdaki dört farklı deneyi sırasıyla yapalım.
Beherglası buzla dolduralım. Buz dolu beherglası, ispirto ocağı ile buzun tamamı eriyinceye kadar ısıtalım.
Bir miktar buzu elimize alarak buzun tamamı su oluncaya kadar elimizde tutalım. Ne hissettiğimize dikkat edelim.
100 mL kadar suyu beherglas içinde ısıtalım. Beherglasın içindeki su kaynayıncaya kadar ısıtmaya devam edelim. Suyun kaynadığı andaki sıcaklığını ölçelim.
Elimize kolonya dökerek bir süre bekleyelim. Kolonya buharlaşırken ne hissettiğimize dikkat edelim.

Sonuçları Değerlendirelim

1. Beherglastaki buzun erimesini sağlayan nedir? Aynı şekilde, elimizdeki buzun erimesini sağlayan sebep nedir?

Cevap:
Buzların erimesinin temel sebebi ortamda yer alan ısı olarak ifade edilir. Elimizde ısı yüksek olduğu için elimizdeki buzda erir.
Beherglastaki buz ısıdan erir. Elimizdeki buzu da eriten ısıdır. Buz 0 santigrat derecede donar. Ancak sıfır derecenin üstündeki sıcaklıklarda önce sıvı ardından gaz hale geçmektedir.

2. Beherglastaki suyun buharlaşmasını sağlayan nedir? Aynı şekilde, elimize döktüğümüz kolonyanın buharlaşmasının sebebi nedir?

Cevap:
Beherglastaki suyun buharlaşmasını sağlayan ocaktan gelen ısıdır. Aynı şekilde, elimize döktüğümüz kolonyanın buharlaşmasının sebebi ise gene ısı olarak ifade edilir.

3. Erime ve buharlaşma olaylarında elimizde ne hissettik? Bu hissin oluşmasının sebebi nedir?

Cevap:
Erime ve buharlaşma olaylarında elimizde soğukluk hissettik. Bunun temel nedeni ısı farklılıklarıdır.

4. Su kaç °C’ta kaynamaya başladı?

Cevap:
Su 100 derecede kaynamaya başlamaktadır.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayıncılık Sayfa 78 Cevapları

Soru : Orta Anadolu’da yer alan Tuz Gölü’nün kışın ve yazın uydudan çekilen görsellerindeki farklılığı gördünüz mü?

Cevap:
Gölde kışın daha fazla miktarda su varken yazın su miktarı iyice azalmaktadır. Yazın suyun azalmasının nedeni, gölde yaşanan buharlaşmadır.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayıncılık Sayfa 79 Cevapları

Etkinlik 2

DONMA VE YOĞUŞMA NASIL OLUŞUR?

Hangi Malzemeler Gerekli?
• Deney tüpü • Mum parçaları
• Beherglas (1 000 mL) • Sacayak ve tel kafes
• İspirto ocağı • Termometre
• Ahşap maşa • Beherglas (250 mL)
• Saat camı • Kibrit

Etkinlik Nasıl Yapılacak?

Sınıf mevcuduna ve malzeme durumuna göre gruplar oluşturalım.
1. Deney
Beherglası yarısına kadar suyla doldurarak suyun sıcaklığını ölçelim. Bulduğumuz değeri defterimize yazalım.
Deney tüpü içerisine bir miktar mum parçası koyalım ve deney tüpünü, mum parçası tamamen sıvı hâle gelinceye kadar ısıtalım.
İçinde sıvı hâlde mum bulunan deney tüpünü, içinde su bulunan beherglas içerisine batıralım.
Mumun tamamı donunca beherglastaki suyun sıcaklığını tekrar ölçerek ölçüm sonucunu defterimize yazalım.
2. Deney
Beherglasa 200 mL su koyalım ve suyu, ispirto ocağında kaynayıncaya kadar ısıtalım.
Isıtılan beherglası ocak üzerinden alıp beherglasın üstüne, içinde mum parçaları bulunan saat camını yerleştirerek mum parçalarındaki ve saat camının altındaki değişimi gözlemleyelim.

Sonuçları Değerlendirelim

1. 1. deneyde mumun donması sonucunda suyun sıcaklığı değişti mi? Nasıl?

Cevap:
1. deneyde mumun donması sonucunda suyun sıcaklığı azalmaktadır. Oda ortamında ısı transferi gerçekleşerek su ile mum arasında sıcaklık aynı olana kadar ısı transferi olacaktır.

2. 1. deneyde mumun donmasını sağlayan etken nedir?

Cevap:
1. deneyde mumun donmasını sağlayan etken suyun mumdan daha az ısıya sahip olmasından kaynaklanmaktadır.

3. 2. deneyde saat camında ve mum parçalarında ne gibi değişimler gözlemlediniz? Bu değişimlerin sebebi ne olabilir? Açıklayınız.

Cevap:
Su buharının saat camında oluşması sonucunda, saat içerisinde sıcaklık nedeniyle su tanecikleri meydana gelmektedir. Bunun temel nedeni yoğunlaşmadır. Saat camının üstündeki mumların erimesi, mumların ısı aldığını gösterir. Mumları eriten ısı, su buharının yoğunlaşması sonucu ortaya çıkmıştır.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayıncılık Sayfa 81 Cevapları

Kendimizi Değerlendirelim 4.1

1. Yukarıda verilen deney malzemelerini kullanarak bir maddenin ısı etkisi sonucu erimesini deneyle göstermek istersek kaç farklı deney yapabiliriz?

Cevap:
Mum, şeker ve buz olmak üzere üç farklı deney yapabiliriz.

2. Yukarıda verilen deney malzemelerini kullanarak bir maddenin ısı etkisi sonucu buharlaşmasını deneyle göstermek istersek kaç farklı deney yapabiliriz?

Cevap:
Su, buz ve etil alkol olmak üzere üç farklı deney yapabiliriz.

3. Günlük yaşamda gözlemlediğiniz erime ve buharlaşma olaylarına örnekler veriniz.

Cevap:
Maddeler halinde Günlük yaşamda gözlemlediğiniz erime ve buharlaşma olaylarına örnekler şunlardır ;

• Kış sonunda karların erimesi
• Alınan dondurmanın erimesi
• Göllerin erimesi
• Göllerin buz tuttuktan sonra erimesi
• Buzlu şişenin oda ortamında erimeye başlaması
• İçeceklere eklenen buzların erimesi
• Yıkanan çamaşırların kuruması buharlaşmayla olur.

4. Günlük yaşamda gözlemlediğiniz donma, yoğuşma, süblimleşme ve kırağılaşma olaylarına örnekler veriniz.

Cevap:
Maddeler Halinde Günlük yaşamda gözlemlediğiniz donma olaylarına örnekler şunlardır ;

• Dolaptaki suyun dolması
• Kış ayların sokaklardaki suyun donması
• Göllerin donması
• Yağmurların sıcaklık nedeniyle kara dönüşmesi
• Eriyen dondurmanın buzdolabında tekrar donması
• Kış aylarında su borularının donması

Maddeler Halinde Günlük yaşamda gözlemlediğiniz yoğuşma olaylarına örnekler şunlardır ;

• Banyo yaparken aynı anda buharın oluşması
• Su su konulan bardağın dışında taneciklerin oluşması
• Tencere kapağının içerisinde su tanecikleri
• Soğuk gecelerde çevremizde çiy oluşması
• Arabaların camlarındaki buğulaşma
• Gökyüzüne buharlaşan suyun sıvılaşarak yağmur haline gelmesi

Maddeler Halinde Günlük yaşamda gözlemlediğiniz süblimleşme olaylarına örnekler şunlardır ;

• Kuru buzun katı halden direk gaz haline gelmesi
• Buzdolabının kapağını açınca soğuk havanın gelmesi
• Katı iyotun ısıtınca gaz haline geçmesi,
• Naftalinin katı halden gaz hale geçmesi,

Maddeler Halinde Günlük yaşamda gözlemlediğiniz kırağılaşma olaylarına örnekler şunlardır ;

• Soğukta günlerde su buharının yaprak, ot, cam gibi yüzeylerde katılaşması,
• Sanayide metallerin üzerinin gaz halden katı hale geçen malzemeyle kaplanması,
• Isıtılarak oluşturulan iyot gazı soğuk cama temas ettiğinde katılaşır. Bu da kıralağılaşmadır.