5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 172-173-174-175-176-177-178-179 Cevapları SDR Dikey Yayıncılık

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Basit Bir Elektrik Devresinde Lamba Parlaklığını Etkileyen Değişkenler Cevapları Sayfa 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179

Basit Bir Elektrik Devresinde Lamba Parlaklığını Etkileyen Değişkenler Cevapları

5. Sınıf Fen Bilimleri Dikey Yayıncılık Sayfa 172-173-174-175-176-177-178-179

Soru : Peki, devredeki pil sayısını artırırsak ampulün parlaklığı nasıl değişir?

Cevap:
Pil sayısı artırılarak ampulün verdiği ışık daha fazla artırılmaktadır.

Etkinlik 2

PIL SAYISI AMPUL PARLAKLIĞINI DEĞIŞTIRIR MI?

Hangi Malzemeler Gerekli?
• 1,5 V’luk pil (3 adet)
• Pil yatağı
• Duy ve ampul
• Anahtar
• İletken tel

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayıncılık Sayfa 173 Cevapları

Etkinlik Nasıl Yapılacak?

Sınıf mevcuduna ve malzeme durumuna göre gruplar oluşturalım. Aşağıdaki tabloyu defterimize çizelim.
Bir adet ampul ve iki pilden, Görsel 1’deki gibi basit bir elektrik devresi kurarak ampul parlaklığını gözlemleyelim.
Basit elektrik devresine, Görsel 2’deki gibi bir pil daha bağladığımızda, ampul parlaklığının nasıl değişeceğini tahmin edelim. Tahminimizi tabloya kaydedelim.
Görsel 2’deki devreyi kurup çalıştırarak tahminimizi test edelim.
Benzer şekilde, elektrik devresine Görsel 3’teki gibi bir pil daha ekleyelim. Devre anahtarını kapattığımızda ampul parlaklığının değişimi ile ilgili tahminimizi tabloya kaydedelim.
Görsel 3’teki devreyi çalıştırarak tahminimizi test edelim.
Ampulün yaydığı ışık miktarını örnekteki gibi sembolik olarak çizelim.

Sonuçları Değerlendirelim

Soru : Bir elektrik devresinde pil sayısı ile ampul parlaklığı arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.

Cevap:
Bir elektrik devresinde pil sayısı ile ampul parlaklığı arasında doğru bir orantı vardır. Eğer pil sayısı artırılırsa ampulün verdiği parlaklık artmaktadır. Pil sayısı az ise ampulün verdiği parlaklık az olacaktır.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayıncılık Sayfa 174 Cevapları

Soru : Peki, devredeki pil sayısını sabit tutup ampul sayısını artırırsak ampul parlaklığı nasıl değişir?

Cevap:
Bu durumda ampulün verdiği parlaklık azalacaktır.

Etkinlik 3

AMPUL SAYISI ARTARSA AMPUL PARLAKLIĞI DEĞIŞIR MI?

Hangi Malzemeler Gerekli?
• 1,5 V’luk pil (3 adet)
• Pil yatağı
• Duy ve ampul (3 adet)
• Anahtar
• İletken tel

Etkinlik Nasıl Yapılacak?

Sınıf mevcuduna ve malzeme durumuna göre gruplar oluşturalım. Tabloyu defterimize çizelim.
Bir adet ampul ve üç pilden oluşan Görsel 1’deki elektrik devresini kurarak ampul parlaklığını gözlemleyelim.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayıncılık Sayfa 175 Cevapları

Elektrik devresine, Görsel 2’deki gibi bir ampul daha bağladığımızda ampul parlaklığının nasıl değişeceğini tahmin edelim. Tahminimizi tabloya kaydedelim.
Görsel 2’deki devreyi çalıştırarak tahminimizi test edelim.
Benzer şekilde, elektrik devresine Görsel 3’teki gibi bir ampul daha ekleyelim. Devre anahtarını kapattığımızda ampul parlaklığının değişimi ile ilgili tahminimizi tabloya kaydedelim.
Görsel 3’teki devreyi çalıştırarak tahminimizi test edelim.
Ampulün yaydığı ışık miktarını örnekteki gibi sembolik olarak çizelim.

Sonuçları Değerlendirelim

Soru : Bir elektrik devresinde ampul sayısı ile ampul parlaklığı arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.

Cevap:
Bir elektrik devresinde ampul sayısı ile ampul parlaklığı arasında doğrusal bir ilişki vardır. Ampul sayısı arttıkça parlaklık azalmaktadır. Çünkü pillerden gelen güç eşit olarak dağılmaktadır. Ampul sayısı azaltılırsa, parlaklık artacaktır.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayıncılık Sayfa 177 Cevapları

Kendimizi Değerlendirelim 7.2

Soru : Özdeş pil ve ampullerden oluşturulan aşağıdaki devrelerle ilgili verilen soruları, noktalı yerlere devrenin bulunduğu kutunun numarasını yazarak cevaplayınız.

1. Hangi devrelerde bulunan ampuller yanmaz?

Cevap:  6, 7, 8, 9

2. Hangi devrelerde bulunan ampuller yanar? 

Cevap: 1, 2, 3, 4, 5

3. Ampul parlaklığının en fazla olduğu devre hangisidir?

Cevap: 5

4. Ampul parlaklığının en az olduğu devre hangisidir? 

Cevap: 3

5. Bağımlı değişkeni, ampul parlaklığı; bağımsız değişkeni ise ampul sayısı olan bir deney düzeneği hazırlamak için hangi devreler kullanılmalıdır? 

Cevap:  4, 5, 6, 7

6. Bağımlı değişkeni, ampul parlaklığı; bağımsız değişkeni ise pil sayısı olan bir deney düzeneği hazırlamak için hangi devreler kullanılabilir?

Cevap: 2, 3

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayıncılık Sayfa 178 Cevapları

FEN, MÜHENDİSLİK VE GİRİŞİMCİLİK UYGULAMALARI

Problemin Tanımı: Sokak lambaları gereksiz yere elektrik harcamaktadır.Resimdeki ışık kaynağının akşam olduğunda kendiliğinden yandığını biliyor musunuz? Bu ışık kaynağının çalışmasını sağlayan, hemen altında yer alan ışık sensörüdür.Günümüzde sokak lambaları da bu sensörler yardımı ile açılıp kapanmaktadır.

Soru : Peki, enerji tasarrufu açısından bu sistemi daha çok tasarruf sağlayacak bir hâle dönüştürebilir miyiz?

Cevap:
Evet dönüştürebiliriz. Tepelerine bir güneş paneli konularak gündüz elde edilen ışığın gece kullanımının sağlanması en tasarruflu yöntem olarak ifade edebiliriz.

Projenin Adı: Işık Sensörlü Düzenekler ile Sokak Lambalarının Parlaklıklarını Kontrol Etme

Projenin Amacı: Şehir aydınlatmasında kullanılan sokak lambalarının parlaklıklarını ihtiyaca göre artırıp azaltarak enerji israfını önlemek

Projenin Uygulanması
• Sokak lambaları, gruplar hâlinde sensör devresine bağlanır.
• Havanın çok karanlık olduğu zamanlarda sokak lambasının daha parlak yanmasını sağlayacak bir düzenek kurulur.
• Bu düzenek, hava yeteri kadar aydınlık olduğu zaman devreye girerek sokak lambalarının parlaklığını azaltır.

Projenin Malzeme, Maliyet ve Zaman Açısından Değerlendirilmesi
• Projenin gerçekleştirilmesi için gerekli malzemeler kolaylıkla temin edilebilecek malzemelerdir. Bu aşamada sokak lambaları mevcut şekilde çalışıyor durumda olacaktır. Biz bu devreye lambadan geçen akımı azaltacak ve artıracak bir düzenek ilave edeceğiz. Ayrıca lambadan geçen akımı kontrol edecek bir sensör devresi gereklidir. Günümüzdeki sokak aydınlatmalarında sensör kullanılmaktadır. Ama bu sensör sadece devrenin açılıp kapanmasını kontrol etmektedir. Bu proje ile sensörün fonksiyonunu artırmış olacağız.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayıncılık Sayfa 179 Cevapları

• Proje kapsamında mutlaka bir maliyet oluşacaktır. Ancak kurulan sistemin bundan sonra sağlayacağı her bir kuruş tasarruf, bir süre sonra yapılan maliyeti karşılayacaktır. Elektrik
tüketiminde sağlanan tasarruf, çevre kirliliğinin azalmasından ülke kaynaklarının verimli kullanılmasına hatta ülkemizin millî gelirinin artmasına katkı sağlayacaktır.
• Yapılacak değişimler ve kurulacak devreler her bir sokak lambası için ayrı ayrı yapılmayacağı için çok zaman alacak bir uygulama değildir.

Projede Karşılaşılan Sorunlara Karşı Çözümler Üretelim

Soru : Geceleri lambalar çok parlak yanacaktır. Aslında belirli bir saatten sonra sokak lambalarının çok parlak yanmasına hatta yanmasına gerek yok. Bu durumu bu sistemle nasıl çözebiliriz?

Cevap:
Sensor veya zamanlayıcı kullanılarak bu sorun çözülebilir.

Proje Maketi Aşamasında Gerekli Malzemeler
İlaç kutuları (çok sayıda), mukavva (tam tabaka), tutkal, sensör, led devreleri, pipetler, makas, el feneri

Tasarla ve Sun
• Evlerimizde yer alan ilaç kutularından ev maketleri yaparak bunları mukavva üzerine yapıştıralım. Mukavva üzerinde bir yerleşim yeri maketi oluşturalım.
• Maketimizin ortasında geniş bir cadde bulunsun. Bu caddenin iki yanına, pipetlerden oluşturacağımız lamba direklerini yerleştirelim.
• Her bir direğe bir led gelecek şekilde elektrik devrelerini oluşturalım.
• Led devrelerinin yanmasını kontrol edecek sensörü maketimizin uygun bir yerine yerleştirelim.
• El feneri ile sensörün çalışmasını kontrol edelim.

Projenin Değerlendirilmesi: Yapılan çalışmalar öğretmenin vereceği ya da kitap sonunda yer alan proje değerlendirme ölçeği ile değerlendirilir.

Siz de Yapın:

Soru : Sizler de benzer basamakları takip ederek seçtiğiniz başka bir konu ile ilgili projeler geliştirebilirsiniz. Projelerinizi yıl sonunda düzenleyeceğiniz Bilim Şenliği’nde sergileyiniz.

Cevap:
Otoyollarda güneş enerjisi kullanılması örnek proje olarak üzerinde çalışılabiliriz.